İlk dişçilik yüksek okulu “Dişçi Mekteb-i Âliyesi”sinin açıldığı tarih olan 22 Kasım 1908; ülkemizde bilimsel dişhekimliğinin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. 1996 yılından itibaren 22 Kasım “Dişhekimliği Günü”, 22 Kasım’ı içine alan hafta ise “Ağız Diş Sağlığı Haftası” olarak kutlanmaktadır.

Bütün yaş gruplarının yaşam kalitesini etkileyen, ancak yaşamı doğrudan tehdit etmediğinden genellikle önemsenmeyen diş ve diş eti hastalıkları ülkemizde en sık rastlanan sağlık sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. Yapılan araştırmalar ülkemizde her 100 kişiden 85’inin ağız diş sağlığıyla ilgili problem yaşadığını göstermektedir. 

Ağız ve diş sağlığı sorunlarında çiğneme yeterince yapılamaz ve beslenme olumsuz yönde etkilenir. Bu sorunlar düzgün konuşmayı zorlaştırır ve estetik sorunlara yol açabilir. Ağız diş sağlığının bozulması aşağıda belirtilen sağlık sorunlarının oluşma riskini de arttırmaktadır:

• Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları,

• Diyabet,

• Pnömoni,

• Kronik solunum yolu hastalıkları,

• Mide-bağırsak hastalıkları,

• Ortopedik hastalıklar,

• Psikosomatik hastalıklar,

• Gebelerde düşük doğum ağırlığı ve erken doğum

Diş ve diş eti hastalıkları nasıl oluşur?

Dişlerin yapısı, dizilimleri, tükürüğün yapısı ve akış hızı, beslenme tarzı ve ağız bakım alışkanlıkları gibi kişiye ait özellikler diş çürüğü ve diş eti hastalıklarının oluşma sürecini etkiler. Bu hastalıkların temel nedeni kötü ağız hijyenidir. Ağızdakibakterilerindişlerinyüzeyineyapışmasıylaoluşanbakteriplağı, şekerli ve nişastalı besinlerin artıklarını kullanarak çürük oluşturur. Plaktaki bakterilerin yan ürünleri diş ve diş eti bağlantısını bozarak diş eti hastalıklarının oluşumuna neden olur. Bakteri plağı diş fırçası ve diş ipi ile yapılan etkin bir ağız temizliği ile ortadan kaldırılabilir.

AĞIZ VE DIŞ SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?

1. Etkin ağız bakımı

2. Sağlıklı beslenmenin düzenlenmesi, 

3. Düzenli diş hekimi kontrolleri, 

4. Koruyucu uygulamalar 

1) Etkin ağız bakımı nasıl olmalıdır?

a-) Dişlerin fırçalanması: 

• Dişler günde 2 kez, 2-3 dakika süresince etkin bir şekilde fırçalanmalı, 

• Diş fırçasının başı yumuşak kıllı olmalı, kıllar yıprandığında yenilenmeli, 

• Diş fırçası fırçalama öncesinde ıslatılmamalı,

• Diş macunu fırça başının boyu değil, eni uzunluğunda (nohut kadar) olmalı,

• Dişlerin tüm yüzeyleri fırçalanmalı, diş etine masaj yapılarak kan dolaşımı sağlanmalı,

• Dişlerin dudak ve yanağa bakan yüzeyleri, dile bakan yüzeyleri diş etinden dişe doğru dairesel hareketlerle, çiğneyici yüzeyleri ise ileri geri hareketlerle fırçalanmalıdır.

b-) Dilin fırçalanması: Dişlerin fırçalanması bitince dil sırtı da dil ucuna doğru basınç uygulamadan 3-4 kez süpürür gibi fırçalanmalıdır.

c-) Diş ipi kullanımı: Diş ipi günde bir kez tercihen yatmadan önce kullanılmalı, dişlerin birbirine bakan yan yüzeylerinin temizlenmesi sağlanmalıdır.

d-) Ağızda protez varsa: Protez köprü tarzında ise köprü gövdesinin diş etine komşu yüzeyi özel diş ipi ile temizlenmeli, hareketli protezde ise, ağız içi ve protezler temizlenmeli, protezler akşamları suda bekletilerek damaklar dinlendirilmelidir.

2) Beslenme sırasında nelere dikkat edilmelidir?

• Neler tüketilmeli: Özellikle büyüme ve gelişme çağında kalsiyum, fosfor ve flor içeren çiğneme yoğunluklu besinler tüketilmelidir. Ağız ve diş sağlığı için A, D ve C vitamininden zengin besinler, et, süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, balık, sarı renkli sebze ve meyveler, narenciye, domates, çilek gibi gıdalar yeterince tüketilmelidir.

• Ne zaman tüketilmeli: Nişastalı, şekerli ve dişlere yapışan türdeki gıdaların tükürük akışının daha çok olduğu yemek sırasında tüketilmesi tercih edilmeli, yemek aralarında dişlere zararlı ürünler değil, elma, havuç, yer fıstığı gibi mekanik temizliğe yardımcı olan ve tükürük akışını arttıran gıdalar tüketilmelidir.

• Dişler fırçalanamadığında ne yapılmalı: Şekerli, yapışkan gıdalar tüketildikten sonra dişler fırçalanmalı, mümkün değilse ağız su ile çalkalanmalı ya da biraz su içilmelidir. Çürüğü önleyici özelliğinden dolayı bir parça peynir tüketilmesi de yararlıdır.

3) Düzenli diş hekimi kontrolleri neden önemlidir?

• Ağız ve dişler erken uyarı sistemi olarak da görev yaparlar. Tüm sistemik hastalıkların % 90’ı ağızda belirti gösterir. Bu nedenle ağız ve dişlerin kişinin kendisi tarafından aynaya bakarak kontrolü yapılmalı, ağız içinde bir değişiklik görüldüğünde hemen diş hekimine başvurulmalıdır. 

• Herhangi bir anormallik yoksa 6 ayda bir, düzenli olarak diş hekimi kontrolüne gidilmesi ihmal edilmemelidir. Diş hekimi yalnızca mevcut sorunların tedavisini yapmayıp, bunun yanı sıra hastalık ortaya çıkmadan önlenmesi için kişiye özel koruyucu programlar uygulayacaktır.

4) Koruyucu florür uygulamaları nelerdir?

• Florür diş minesinin güçlenmesi, ağızdaki asit ortamın nötralize edilerek bakteri plağının etkisinin azaltılması amacıyla kullanılır. 

• Florür; diş macunu, florür gargarası, florür jeli, florür verniği gibi formlarda uygulanır.

• Sağlık Bakanlığımızın bu amaçla başlattığı ve ilçemizde de Toplum Sağlığı  Merkezimiz tarafından tüm ana sınıfları,.ilkokul 1.sınıflara flor vernik uygulaması, ağız diş taramaları ücretsiz olarak yılda 2 kez yapılmaktadır.

• “Diş fırçalamanın önemi, nasıl diş fırçalanmalıdır,dişlerimizi korumak için nelere dikkat edilmelidir“ konularının anlatıldığı eğitimlerimiz öğretim yılı boyunca Alanya’daki tüm okullarımızda Toplum sağlığı Merkezimizce verilmektedir.