Beykent Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Dilek Özge Yılmaz, diş tedavisinde ‘yer tutucu' olarak bilinen araç hakkında detaylı bilgiler aktardı.

Yılmaz, süt dişlerinin düşme zamanından önce erken kaybedilmesi durumunda, daimi dişlerde çapraşıklık, gömük kalma, yanlış doğrultuda sürme gibi sorunların önlenmesi amacı ile yapılan sabit ya da hareketli apareylerin ‘yer tutucu' olarak adlandırıldığını belirterek, yer tutucuların neden tercih edildiğini şu sözlerle anlattı;

“Yer tutucular; estetik, fonasyon, diş kavsi uzunluğunun ve simetrisinin korunması ve devamlılığının sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Yer tutucular faydalı olsalar da dişlerin fonksiyonlarını tam olarak yerine koyamazlar ve çocuğun gelişimi ile birlikte belirli aralıklarla yenilenmeleri gerekmektedir. Bu nedenle ağızda sağlıklı olarak bulunan süt dişleri en ideal yer tutucudur.”

Yer tutucu kullanmadan önce bazı hususlara dikkat edilmesi gerektiğini hatırlatan Yılmaz, ''Hastanın diş yaşı, dişlerin sürme sırası, daimi dişin sürmesinde gecikme, diş çekiminden sonra geçen zaman, daimi diş germi üzerindeki kemik miktarı ve daimi dişin konjenital eksikliği gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır'' dedi.

Yer tutucu çeşitleri nelerdir?

Yılmaz, erken süt dişi kaybına bağlı oluşabilecek ark boyutu kayıplarını önlemek için kullanılan yer tutucu apareylerin iki ana grupta sınıflandırıldığını söyledi. Sabit yer tutucular ve hareketli yer tutucular olarak adlandırılan bu iki türe dair ise önemli detaylar paylaştı.

Yer tutucularda olası sorunlar nelerdir?

Sabit yer tutuculara dair pek çok örnek paylaşan Yılmaz, ''Bunlar arasında; Band Loop, Kuron Loop, Distal Uzantılı Yer Tutucu, Alt Çene Lingual Ark, Nance Apareyi, Transpalatal Ark sabit yer tutucu çeşitleri yer almaktadır. Sabit yer tutuculara bağlı en sık görülen sorun yapıştırıcı madde kaybıdır. Diğer sorunlar; yapıştırıcı kaybına bağlı çürük oluşumu, apareyin halkasının dişetine gömülmesi, metal alerjisi gelişebilmesi, destek dişin dönmesini veya devrilmesini engelleyememesidir. Destek dişleri ve apareyin uyumunu kontrol etmek amacıyla hasta 6 ayda bir kontrollere çağırılmalı ve daimi dişin sürdüğü tespit edilince aparey çıkarılmalıdır.'' ifadelerini kullandı.

Nasıl bir düzende kullanılmalı?

Yılmaz, hareketli yer tutucuların ise daimi birinci büyük azı dişlerinin sürmeye başladığı, ancak tam olarak sürmediği klinik durumlarda kullanılmak tasarlanmış yer tutucu apareyler olduğunu söyledi. Erken dönemde travma, çürük veya enfeksiyon nedeniyle dişlerinin kaybedilmesi durumunda estetik ve fonasyonu sağlamak amacıyla dişli yer tutucuların da yapılabildiği bilgisini aktardı. Hareketli yer tutucuların yemek yerken çıkartılması ve yemekten sonra fırçalanıp tekrar takılması haricinde düzenli olarak kullanılması gerektiğini ifade eden Yılmaz, sözlerini şöyle sonlandırdı;

“Hareketli yer tutucular çıkartıldığı zaman kaybedilmesini önlemek için aparey kutusunda muhafaza edilmelidir. Sabit yer tutucu, sadece hekimler tarafından çıkartılabilmektedir. Parmak veya dil aracılığı ile apareylere güç uygulanmamalıdır. Apareylerin hepsi düzenli olarak temizlenmeli ve fırçalanmalıdır. Sabit apareyler sallanma ya da yerinden çıkma gibi durumunda tekrar yerine yapıştırılmalıdır. Apareyler planlanan tedavi süreci içinde kırılırsa yeniden yapılmalıdır. 6 ayda bir apareyler kontrol edilmeli, büyüme gelişim açısında uyumsuzluk oluşmuş ise yenilenmelidir.”